Μεγάλη Παρασκευή. Στολισμός Επιταφίου στην Παναγία την Απεραθίτισσα

Φωτογραφίες - Video

Ο Στολισμός του Επιταφίου στην Απείρανθο συνιθίζεται να γίνεται το πρωί της Μεγάλης
Παρασκευής. Έτσι και φέτος λοιπόν , στολίστηκε από τις γυναίκες του χωριού, μικρές και μεγάλες, με μεράκι και όλα είναι έτοιμα για την σημερινή
ακολουθία του Επιτάφιου Θρήνου…..

Video από τον στολισμό του Επιταφίου.
2014.Στολισμός Επιταφίου στην Απείρανθο Νάξου από tournewsgr

Φωτογραφίες από τον Στολισμό του Επιταφίου

Τη Μεγάλη Παρασκευή οι Απεραθίτες λένε ότι «κείτονται και οι κατσαρίδες» θέλοντας να δηλώσουν τον πένθιμο χαρακτήρα της ημέρας. Οι εργασίες και οι οικιακές δουλειές απαγορεύονται γι αυτό και ειδικά τα παλιότερα χρόνια οι νοικοκυρές ούτε μαγείρευαν αλλά έτρωγαν ελιές, ωμά χόρτα όπως κολιές (από τα κολιοπόριχα) με ξύδι – προς ανάμνηση του ποτίσματος του Χριστού – ψωμί, καρύδια, ξερά σύκα κ. ά.
Η Αποκαθήλωση τελείται με μεγάλο δέος και κατόπιν οι γυναίκες στολίζουν τον Επιτάφιο. Παλιότερα χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά λουλούδια των αγρών (χαρακτηριστικός είναι ο διάκοσμος με σχοινιά στα οποία περνούν άγριες μαργαρίτες εν είδει γιρλάντας).
Χαρακτηριστικό έθιμο εκδηλωτικό του πένθους είναι η τοποθέτηση μαύρου πέπλου πάνω στην εικόνα της Παναγίας (του κεντρικού ομώνυμου ναού). Αναφέρεται ότι τα παλιότερα χρόνια δεν επιτρεπόταν να γίνει προζύμι στο σπίτι πριν περάσει ο Επιτάφιος, παρά μόνο μετά τη λιτανεία.
Απεραθίτισσα μας απήγγειλε το παρακάτω «μοιρολόι» της Παναγίας:

Σήμερο μαυρισ” ο ουρανός

σήμερα μαύρη μέρα

σήμερον έβαλον βουλή οι άνομοι Εβραίοι

οι άνομοι και τα σκυλιά

και τρεις καταραμένοι.

Στ” Απεράθου πολύ σημαντικό είναι να καταφέρει κάποιος να κλέψει τα κεριά του Επιταφίου, καθώς κλεμμένα θεωρούνται πιο θαυματουργά. » Τα πιο παλικάρια σαρταίνανε και τα κλέβγανε» όπως λένε οι ντόπιοι. Το άρπαγμα των κεριών λαμβάνει χώρα όταν ψέλνονται τα Εγκώμια και συγκεκριμένα στο άκουσμα του «Έρρανον τον τάφον». Ακολουθεί η λιτάνευση του νεαρού Χριστού στο χωριό και οι πιστοί με αναμμένα κεριά στα χέρια, ακολουθούν.

Οι γυναίκες καθ” όλη την πομπή ψέλνουν τον Επιτάφιο θρήνο, αναλαμβάνοντας ρόλο Μυροφόρων.

Στις πόρτες απ” όπου περνά ο Επιτάφιος οι γυναίκες, που ως μανάδες παίζουν βασικό ρόλο στο έθιμο αυτό της απόδοσης τιμής στο νεκρό γιο της Παναγίας, ανάβουν κεριά και θυμιάματα.

Στο γυρισμό του Επιταφίου στο ναό, οι πιστοί περνούν κάτω από το νεκροστολισμένο Χριστό για ευλογία. Η πομπή σαφώς παραπέμπει στην περιφορά του νεκρού θεού Άδωνη κατά την αρχαιότητα, στη γιορτή «κήποι του Αδώνιδος» και ανήκει στα εθιμολατρευτικά δρώμενα που σχετίζονται με τον κύκλο της ζωής (θάνατος και αναγέννηση της φύσης). Αξιοσημείωτο είναι ότι τα κεριά του Επιταφίου καθώς και τα άνθη που παίρνουν οι πιστοί στα σπίτια τους φυλάγονται στο εικονοστάσι και θεωρούνται πολύ ισχυρά φυλακτά που χρησιμοποιούνται κατά της βασκανίας και άλλων κακών.

Της Μαρίας Καλτσά (Φιλόλογος – Λαογράφος)
Από το περιοδικό my naxos