Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Verbascum thapsus (Φλόμος ο θάψος). Ανήκει στην οικογένεια των Σκροφουλαριειδών. Στη ώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες φλόμος, μελισσαντρό, βερμπάσκο, καλάνθρωπος, γλώσσα, σπλόνος, λαμπάδα του Αγίου Ιωάννη, αγκάθαρος, αλισφακιά, αλεπουκιά, αϊκέρι, ασπίωνας. Η ονομασία φλόμος, εκτός από το Βερμπάσκο, λέγεται και για το Ευφόρβιο του Σιβθόρπιου καθώς και για το Ευφόρβιο το πλατύφυλλο (που χρησιμοποιούν στο ψάρεμα, γιατί περιέχει ουσίες που εμποδίζουν τα ψάρια να
αναπνεύσουν από τα βράγχια και ανεβαίνουν στην επιφάνεια). Με την ονομασία καλάνθρωπος αποκαλείται και ο Μανδραγόρας.
Είναι φυτό κοινό σε Ευρώπη και Μικρά Ασία. Πολλαπλασιάζεται μόνο του σε όλη την Ελλάδα και αναπτύσσεται σε χέρσα εδάφη, αναχώματα, ξηρά λιβάδια, χαλάσματα, ερείπια, ανάμεσα σε βράχους και στις άκρες των αγροτικών δρόμων.
Είναι φυτό διετές που φτάνει από 50 έως 120 εκατοστά ύψος. Είναι απλό ή πολυδιακλαδιζόμενο. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, ακέραια, μακρόστενα, λογχοειδή, παχιά, μαλακά, σκεπασμένα με γκριζοκίτρινες τρίχες. Τα άνθη είναι κίτρινα, με διάμετρο 2 έως 2,5 εκατοστά σε μακρόστενο στάχυ. Ο καρπός είναι κάψα ωοειδής, κάπως μυτερή. Οι σπόροι είναι μικροί, και ακανόνιστοι. Υπάρχουν 44 τουλάχιστον είδη του φυτού στη χώρα μας με παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες όπως το Βερμπάσκο το πυκνανθές ή θαψίμορφο (το συναντούμε με τα ονόματα αλεπούσι, αλεπούκια, αλεπούσια), το Βερμπάσκο το μέλαν ή κολλώδες (το συναντούμε με τις ονομασίες μέλαινα, φλόμος, φλομόχορτο, αγριοσπλόνος, μελισσανδρύ, καλανδρούδια), το Βερμπάσκο το θαψοειδές (το συναντούμε με την ονομασία άγρια δενδρομολόχα), ο Θήλυς ή Κυματόφυλος (κοινώς φλασκίνα ή αβδελόχορτο ή μελίσαντρος), η Σίλφη (κοινώς σπειρί ή αγιαννόχορτο ή αγριόσπλονος)κ.α. Ένα άλλο είδος είναι το Verbascum undulatum (Βερμπάσκο το κυματώδες), το οποίο είναι το θηλυκό βερμπάσκο) τα άνθη του οποίου αν τα τρίψεις πάνω στις μυρμηγκιές τις περιορίζουν. Το είδος Verbascum densiflorum περιέχει ιριδοειδή γλουκονικά παρόμοια με αυτά του Πλαντάγκο, τα οποία έχουν την ιδιότητα να διεγείρουν την αποβολή του ουρικού οξέως από τα νεφρά.
Ιστορικά στοιχεία:
Ο φλόμος ήταν βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Διοσκουρίδης αποκαλούσε Το φυτό
Στη λαϊκή ιατρική του τόπου μας γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού και το
χρησιμοποιούσαν κύρια για διαταραχές του αναπνευστικού. Επίσης μούσκευαν άνθη του φυτού σε ελαιόλαδο για μερικές μέρες και χρησιμοποιούσαν το λάδι κατά της ωτίτιδας υπό μορφή σταγόνων για τα αυτιά.
Παράλληλα το χρησιμοποιούσαν για τη δημιουργία χρωστικής που βάφει τα υφάσματα κίτρινα, πορτοκαλί ή καφέ.
Τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν ως υποκατάστατο του καπνού, ενώ το τριχωτό χνούδι από τα φύλλα το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν φυτίλια για τις λάμπες πετρελαίου.
Στην Κρήτη το βότανο το ονομάζουμε μελισσαντρού. Οι χωρικοί έλεγαν για το φυτό ότι «κλαίει η Μελισσαντρού» γιατί το φυτό έχει την ιδιότητα όταν κτυπήσεις τον βλαστό με ένα ξυλαράκι να ρίχνει τα άνθη του μέσα σε 30 έως 60 δευτερόλεπτα. Τα παιδιά κτυπούσαν το φυτό λέγοντας «Μελισσαντρού, Μελισσαντρού, Μέλισσα κακομοίρα, τον άντρα σου σκοτώσανε και τα παιδιά σου πήραν και συ φορείς τα κίτρινα, βγάλε τα κακομοίρα». Η πτώση των ανθέων είχε απασχολήσει την Βοτανική Επιστήμη από το 1824 όπως αναφέρει ο Σπ. Μηλιαράκης στο «Εγχειρίδιο Βοτανικής».
Συστατικά-χαρακτήρας:
Το βότανο είναι ελαφρώς γλυκό, δροσερό και υγρό. Περιέχει γλίσχρασμα, κόμμι, σαπωνίνες,
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Το φυτό ανθίζει από Μάιο έως Σεπτέμβριο. Συλλέγεται όλο το καλοκαίρι. Για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες χρησιμοποιούνται τα ξηρά άνθη και φύλλα του φυτού κύρια, αλλά και η ρίζα. Τα φύλλα συλλέγονται πριν πάρουν καφέ χρώμα. Τα ξηραίνουμε στη σκιά. Αν το ξηρό βότανο βρεθεί σε υγρό περιβάλλον τα άνθη γίνονται καφέ και χάνουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Δρα ως αποχρεμπτικό, μαλακτικό, ήπιο διουρητικό, ήπιο ηρεμιστικό και επουλωτικό. Τα άνθη είναι ευεργετικά για το αναπνευστικό σύστημα. Τονώνουν τις βλεννογόνους μεμβράνες του αναπνευστικού, μειώνοντας τις φλεγμονές και διεγείροντας την παραγωγή υγρών, διευκολύνοντας έτσι την απόχρεμψη.
Θεωρούνται ειδικό ίαμα για τη βρογχίτιδα, όταν υπάρχει έντονος βήχας με ερεθισμό του λαιμού. Συνδυάζεται άριστα με το Μαρρούβιο, το Βήχιο και τη Λομπέλια για τη θεραπεία της βρογχίτιδας.
Οι αντιφλεγμονώδεις και μαλακτικές ιδιότητες κάνουν αποτελεσματικό το φυτό σε περιπτώσεις φλεγμονής της τραχείας και άλλων παρόμοιων καταστάσεων.
Δρα θετικά σε παθήσεις του εντερικού σωλήνα και των ουροφόρων οδών.
Για εξωτερική χρήση έγχυση εν ψυχρώ του βοτάνου σε ελαιόλαδο είναι εξαιρετικό για να καταπραΰνει και θεραπεύσει κάθε φλεγμένουσα επιφάνεια στην επιφάνεια του δέρματος.
Το αφέψημα των φύλλων βοηθά εξωτερικά σε πλύσεις για περιπτώσεις διάρροιας και δυσεντερίας, για επαλείψεις εγκαυμάτων, κνησμών ή λειχήνων, ενώ το ίδιο αφέψημα είναι καθαρτικό, υπακτικό. Τονώνει και καθαρίζει τα μάτια και κατευνάζει τις φλεγμονές των βλεφάρων.
Αν και βασικά χρησιμοποιούμε φύλλα και άνθη, οι ρίζες δεν έχουν λίγες ιδιότητες. Οι ρίζες τεμαχισμένες και ξεραμένες γίνονται πολύ καλό διουρητικό αφέψημα, το οποίο είναι εξ ίσου αποτελεσματικό κατά των παθήσεων του στήθους, κατά του βήχα και κατά της υπερβολικής βλέννας, των φλεγμονών του στόματος και του λάρυγγα.
Στην ομοιοπαθητική το χρησιμοποιούν για τους ίδιους λόγους που αναφέραμε καθώς επίσης και για τα παιδιά που συνεχίζουν να έχουν νυκτερινή ενούρηση όταν μεγαλώνουν.
Παρασκευή και δοσολογία:
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε μία με δύο κουταλιές του
Σε βάμμα η δοσολογία είναι από 1 έως 4 ml τρεις φορές την ημέρα.
Σε κατάπλασμα (με γάλα) τα φύλλα χρησιμοποιούνται κατά των πόνων από αιμορροΐδες και κατά των εξωτερικών φλεγμονών (καλόγερων, εξανθήματα κ.α.)
Σε γαργαρισμούς σε συνδυασμό με ξύδι ή μέλι για στηθικά νοσήματα και παθήσεις του λαιμού.
Σε ίδιες ποσότητες με το φασκόμηλο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στο μπάνιο για την αντιμετώπιση των ρευματισμών.
Προφυλάξεις:
Το έγχυμα των ανθέων θέλει προσεκτικό σούρωμα για να μην περάσουν οι μικρές τρίχες που μπορούν να ερεθίσουν τον λαιμό και να προκαλέσουν βήχα.
*Άρθρο του Σάκη Κουβάτσου στα Χανιώτικα Νέα
Πηγή
Βερμπάσκο το κολπώδες (Verbascum sinuatum) Βερμπάσκο ο μακρόουρο (Verbascum macrurum)Φλόμος (Verbascum phlomoides).
Για φαρμακευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται άνθη, ρίζες και φύλλα.
Το φυτό έχει μαλακτικές, διουρητικές, αντιβηχικές, καταπραϋντικές και μαλακτικές ιδιότητες.
Χρησιμεύει:
Λαρυγγίτιδα : γαργάρες με αφέψημα φύλλων ή ανθών. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλιές τσαγιού φύλλα και το αφήνουμε για δέκα λεπτά. Πίνουμε το ρόφημα τρεις φορές την μέρα.
Εξανθήματα : επιθέματα με χυμό φυτού.
Καλόγηροι : επιθέματα με φύλλα φυτού).
Φαγούρα : τοπικές πλύσεις με αφέψημα φύλλων.
Αιμορροίδες : επιθέματα με φύλλα φυτού.
Βήχας : έγχυμα ανθών.
Εγκαύματα : επαλείψεις με αφέψημα φύλλων.
Κρυολόγημα : αφέψημα φύλλων ή ανθών.
Λειχήνες προσώπου : πλύσεις με αφέψημα φύλλων.
Ρευματισμοί : λουτρά με αφέψημα φυτού.
Κάψιμο κατά την ούρηση : Σιγοβράστε 1 κουτάλι φύλλο η λουλούδια του φλόμου σε ενα φλιτζάνι και να λάβει ένα φλιτζάνι τρίμηνο τέσσερις φορές την ημέρα.
Ένα τσάι από τα λουλούδια να λάβει πριν από το κρεβάτι φέρνει στον ύπνο.
Ένα κατάπλασμα των φύλλων βοηθά πληγές και έλκη.
Μιώνει ερεθισμούς εκζέματος.
Βάμμα Βερμπάσκο Verbascus Phlomoides : Για Τους Μυκητες (Ποδολουτρο), & Σκετο Για Εντονο Προβλημα.
Για Φαγουρες Απο Παραμορφωτικη Αρθριτιδα.
Η συγκομιδή των ανθέων γίνεται μόλις αυτά ανοίξουν κάθε μέρα. Τα φύλλα μαζεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Στην Ινδία, φλόμος θεωρείται ως το πιο ισχυρό διασφάλισης κατά τα κακά πνεύματα και μαγεία, και είναι κρεμασμένα πάνω πόρτες, στα παράθυρα και μεταφέρονται σε φακελάκια. Χρησιμοποιείται επίσης για να εξορίσει δαίμονες και αρνητικότητα.
Στο ποτάμι ρίχναν φλώμο και πιάναν ψάρια».
Κάποιος λέει πως αν ραντίσεις με ζουμί από φλώμο το καλοκαίρι στα κηπευτικά, «είναι το καλύτερο φάρμακο».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου